Na rzecz seniorów

W połowie stulecia można spodziewać się, że aż jedna trzecia populacji będzie w starszym wieku. To wymaga zmian instytucjonalnych i społecznych na wielu poziomach, w tym także jeśli chodzi o zakres usług społecznych, sposób ich organizacji i realizacji.

Wyzwanie jest tym większe, że szczególnie szybki wzrost udziału w populacji będzie dotyczył najstarszych grup seniorów – w wieku 80+, a osoby w tej grupie wiekowej wymagają często specyficznych form wsparcia – na przykład opiekuńczego i zdrowotnego, które dotąd były w niesatysfakcjonującym stopniu rozwijane. Konieczna jest zatem zmiana funkcjonowania niektórych typów usług, rozszerzenie ich zakresu, a niekiedy powstanie zupełnie nowych, których dotąd brakowało lub zaistniały w zalążkowej postaci, co najwyżej jako lokalna innowacja. Te usługi, których przegląd postaram się zarysować poniżej, mogą być także realizowane, co już się dzieje, przez podmioty ekonomii społecznej.

Sektor usług społecznych musi w tym kontekście wspierać osoby starsze, tym bardziej, że jest to statystycznie grupa zagrożona wykluczeniem cyfrowym, co może przekładać się na marginalizację w różnych sferach życia.Korzystanie z nowych technologii może znacznie rozszerzyć pole możliwości, jeśli chodzi o kontakty społeczne i rodzinne, korzystanie z usług zdrowotnych, załatwienie spraw urzędowych i finansowych, zaspokajanie potrzeb konsumenckich, dopływ informacji czy realizację własnych zainteresowań. Także we wspomnianej wcześniej sferze opieki długoterminowej w przyszłości coraz większe zastosowanie mogą mieć technologie zdalne (tzw. teleopieka) a także użycie innowacyjnego instrumentarium, zarówno jeśli chodzi o monitorowanie zdrowia i sprawności (przyciski życia, opaski bezpieczeństwa, etc.), jak i świadczenie lub wspomaganie opieki przy użyciu robotyki. Choć tempo i zakres rozwoju telemedycyny i teleopieki są dziś trudne do oszacowania, już dziś trzeba przygotować osoby starsze i ich wspierające. Mogą temu służyć odpowiednio sprofilowane usługi wprowadzające w świat współczesnych technologii i ich zastosowania w sferze opiekuńczej.

Reorientacji na potrzeby osób starszych jednak nie powinniśmy sprowadzać wyłącznie do aspektu technologicznego, zwłaszcza w rozumieniu high-tech. Wiele adaptacji dotyczy zastosowania procedur, sposobu organizacji świadczenia usług czy odpowiednich technik komunikacyjnych.

Korzystanie z nowych technologii może znacznie rozszerzyć pole możliwości, jeśli chodzi o kontakty społeczne i rodzinne, korzystanie z usług zdrowotnych, załatwienie spraw urzędowych i finansowych, zaspokajanie potrzeb konsumenckich, dopływ informacji czy realizację własnych zainteresowań. Także we wspomnianej wcześniej sferze opieki długoterminowej w przyszłości coraz większe zastosowanie mogą mieć technologie zdalne (tzw. teleopieka) a także użycie innowacyjnego instrumentarium, zarówno jeśli chodzi o monitorowanie zdrowia i sprawności (przyciski życia, opaski bezpieczeństwa, etc.), jak i świadczenie lub wspomaganie opieki przy użyciu robotyki. Choć tempo i zakres rozwoju telemedycyny i teleopieki są dziś trudne do oszacowania, już dziś trzeba przygotować osoby starsze i ich wspierające. Mogą temu służyć odpowiednio sprofilowane usługi wprowadzające w świat współczesnych technologii i ich zastosowania w sferze opiekuńczej.

Reorientacji na potrzeby osób starszych jednak nie powinniśmy sprowadzać wyłącznie do aspektu technologicznego, zwłaszcza w rozumieniu high-tech. Wiele adaptacji dotyczy zastosowania procedur, sposobu organizacji świadczenia usług czy odpowiednich technik komunikacyjnych.

Trzeba nie tylko tworzyć nowe segmenty usługowe, ale dostosować funkcjonowanie tych już istniejących do potrzeb i możliwości osób starszych – także tych o ograniczeniach funkcjonalnych czy komunikacyjnych. Zasadne jest więc sukcesywne przeobrażenie sposobu dostarczania usług finansowych (m.in. bankowych), transportowych czy telekomunikacyjnych w kierunku przyjaznym dla osób starszych o różnym poziomie wyjściowych kompetencji i sprawności.

Miejsce Dla Ekonomii Społecznej

Jak widać zakres usług, którego rozwoju wymaga starzenie się populacji jest szeroki. Oprócz podążania za rosnącymi potrzebami opiekuńczo-zdrowotnymi, należy także rozwijać usługi wzmacniające uczestnictwo osób starszych w różnym aspektach życia społecznego. Temu ostatniemu nie tylko mogą służyć formy wsparcia czy aktywności skierowane do osób starszych, ale gotowość do przekształcenia niemal wszystkich segmentów usług w duchu age-friendly – by były dostępne i przyjazne odbiorcom bez względu na wiek. W tak szerokiej panoramie sfer oddziaływania z pewnością może znaleźć się miejsce dla podmiotów sektora ekonomii społecznej.

Ich rolę można upatrywać nie tylko w bezpośredniej realizacji usług, ale i wskazywaniu potrzeb, identyfikowaniu barier w ich zaspokajaniu czy wspomaganiu osób starszych lub ich bliskich w pozyskiwaniu dostępu do tychże usług oraz korzystaniu z nich.